Έξι ιδέες για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη με την ηλιακή γεωμηχανική και το Solar Radiation Management
Ψεκασμός της ατμόσφαιρας με αερολύματα, τεχνητή αύξηση της φωτεινότητας νεφών και ωκεανών, γενετικά τροποποιημένες Καλλιέργειες, Αραίωση νεφών, Διαστημικά σκίαστρα γύρω από τη γη…. Όλα αυτά μπορεί να σας φαίνονται σενάρια ταινίας επιστημονικής φαντασίας…αλλά δεν είναι.
Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι η μείωση των παγκόσμιων εκπομπών θερμοκηπίου όσο το δυνατόν συντομότερα θα είναι το κλειδί για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Όμως, καθώς οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου εξακολουθούν να αυξάνονται, ορισμένοι ερευνητές απαιτούν περισσότερη έρευνα για μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν παράλληλα με τους υφιστάμενους περιορισμούς των εκπομπών, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης τεχνολογίας «ηλιακής γεωμηχανικής».
Η ηλιακή γεωμηχανική είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια ομάδα υποθετικών τεχνολογιών που θα μπορούσαν, θεωρητικά, να εξουδετερώσουν την αύξηση της θερμοκρασίας αντανακλώντας περισσότερο ηλιακό φως μακριά από την επιφάνεια της Γης. Σε αυτό το βίντεο θα παρουσιάσουμε τους πιο διαδεδομένους τρόπους ψύξης της γης που έχουν προταθεί από επιστήμονες, οι οποίοι ξεκινούν με την έκχυση αερολυμάτων στην ατμόσφαιρα και την αλλαγή του χρώματος των νεφών μέχρι και την τοποθέτηση καθρεπτών γύρω από τη γη.
Όλοι οι τύποι ηλιακής γεωμηχανικής – γνωστοί και ως Διαχείριση Ηλιακής Ακτινοβολίας (SRM) ή Solar Radiation Management (SRM) ποικίλλουν πολύ στην προσέγγισή τους, αλλά έχουν έναν κοινό στόχο στόχο: να περιορίσουν την επίδραση του ηλιακού φωτός στη Γη.
Δείτε το βίντεο από το κανάλι μας στο Youtube
Η ιδέα της μηχανικής του κλίματος με σκοπό τον περιορισμό του ηλιακού φωτός συζητείται από επιστήμονες και πολιτικούς για περισσότερα από 50 χρόνια, αλλά – εκτός από μελέτες που βασίζονται σε προσομοιώσεις υπολογιστή – έχουν πραγματοποιηθεί ελάχιστες επιτόπιες έρευνες.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, το ενδιαφέρον για το Solar Radiation Management (SRM) φαίνεται να αυξάνεται.
Οι 6 τρόποι μείωσης της εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας σύμφωνα με τους επιστήμονες:
1. Έγχυση αερολύματος
Ο ψεκασμός αερολυμάτων ψηλά στη στρατόσφαιρα είναι αυτή τη στιγμή η πιο πολυσυζητημένη μορφή Διαχείρισης Ηλιακής Ακτινοβολίας (SRM). Η τεχνική, η οποία είναι γνωστή ως «Στρατοσφαιρική Έγχυση Αερολύματος» ή “Stratospheric Aerosol Injection – SAI”, θα μπορούσε να ψύχει τον πλανήτη με παρόμοιο τρόπο όπως θα έκανε μια μεγάλη ηφαιστειακή έκρηξη.
Όταν ένα ηφαίστειο εκρήγνυται, στέλνει ένα σύννεφο τέφρας ψηλά στην ατμόσφαιρα. Το διοξείδιο του θείου που απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα όταν συνδυάζεται με το νερό σχηματίζει αερολύματα θειικού οξέος, τα οποία είναι σε θέση να αντανακλούν το εισερχόμενο ηλιακό φως.
Οι έρευνες δείχνουν επίσης ότι, η απελευθέρωση αερολυμάτων θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει στην επαναφορά των παγκόσμιων μοτίβων βροχοπτώσεων στους μέσους όρους της προβιομηχανικής εποχής.
Ορισμένοι επιστήμονες έχουν εκφράσει ανησυχίες ότι, εάν αυτό γινόταν πράξη, ο κόσμος θα μπορούσε να είναι εκτεθειμένος στον κίνδυνο ενός «σοκ τερματισμού». Δηλαδή, εάν απελευθερώνονταν αερολύματα και μετά σταματούσαν ξαφνικά – ως αποτέλεσμα πολιτικής διαφωνίας ή τρομοκρατικής επίθεσης για παράδειγμα – οι παγκόσμιες θερμοκρασίες θα μπορούσαν να ανακάμψουν γρήγορα και να καταστούν χειρότερες από πριν. Επιπλέον, αυτή η απότομη αλλαγή θερμοκρασίας θα μπορούσε να είναι «καταστροφική» για την άγρια ζωή.
2. Αύξηση Φωτεινότητας Νεφών
Η δεύτερη πιο πολυσυζητημένη επιλογή για την ηλιακή γεωμηχανική είναι η «η αύξηση της φωτεινότητας των νεφών πάνω από τη θάλασσα» ή “Marine cloud brightening”. Θεωρητικά, αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει τη χρήση πλοίων που θα ψεκάζουν αλμυρό νερό στα σύννεφα πάνω από τη θάλασσα.
Μόλις τα σωματίδια άλατος μεταφέρονταν στον αέρα, θα λειτουργούσαν ως «πυρήνες συμπύκνωσης νέφους», που σημαίνει ότι θα διευκόλυναν τη συμπύκνωση των υδρατμών (νεφοποίηση). Καθώς δημιουργούνται περισσότερα σταγονίδια νερού πάνω στην ατμόσφαιρα, τα σύννεφα θα φαίνονταν μεγαλύτερα και φωτεινότερα. Αυτά τα φωτεινότερα σύννεφα θα αντανακλούσαν περισσότερο ηλιακό φως.
Ωστόσο, υπάρχουν ανησυχίες για τη συγκεκριμένη τεχνική, καθώς θα μπορούσε να επηρεάσει άλλες πτυχές του κλιματικού συστήματος.
Σε εντίθεση με το SAI που γράψαμε παραπάνω, το οποίο επηρεάζει συνολικά τον πλανήτη, η τεχνική της αύξησης της νεφικής φωτεινότητας δημιουργεί ένα μεγάλο και τοπικό αποτέλεσμα, το οποίο θα δημιουργούσε μεγάλες κλιματικές διακυμάνσεις από τόπο σε τόπο. Αυτές οι διακυμάνσεις θα μπορούσαν ενδεχομένως να οδηγήσουν σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες σε ορισμένα μέρη του κόσμου.
3. Καλλιέργειες και Κτίρια με Υψηλή Ανακλαστικότητα (High-albedo crops and buildings)
Μια άλλη προτεινόμενη τεχνική είναι η ιδέα της αύξησης της λευκότητας των κτιρίων (“High-albedo buildings”) προκειμένου να αντανακλάται περισσότερο το ηλιακό φως . Με απλά λόγια, αυτό θα συνεπαγόταν να γίνουν πιο φωτεινές οι στέγες και οι τοίχοι – βάφοντάς τους λευκούς, για παράδειγμα.
Αν και αυτή η τεχνική είναι πολύ λιγότερο αμφιλεγόμενη, είναι επίσης απίθανο να κάνει μεγάλη διαφορά στις παγκόσμιες θερμοκρασίες. Ωστόσο, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στις μεγαλουπόλεις για να αντιμετωπίσει τα κύματα καύσωνα.
Οι επιστήμονες έχουν επίσης προτείνει ότι η ίδια τεχνική θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε καλλιέργειες (“High-albedo crops”), ενδεχομένως με εισαγωγή γονιδίων στα φυτά κάνοντάς τα πιο ανοιχτόχρωμα και κατά συνέπεια να ανακλούν περισσότερο ηλιακό φως προς το διάστημα. Μέχρι σήμερα, η έρευνα για αυτή την ιδέα παρέμεινε θεωρητική.
4. Ωκεάνιος Καθρέπτης
Μια λιγότερο γνωστή επιλογή για τον περιορισμό των επιπτώσεων του ηλιακού φωτός θα ήταν η χρήση ενός «ωκεάνιου καθρέπτη» ή “Ocean mirror”. Θεωρητικά, αυτό θα συνεπαγόταν τη χρήση ενός στόλου θαλάσσιων σκαφών που θα δημιουργούσαν εκατομμύρια μικροσκοπικών μικροφυσαλίδων στην επιφάνεια του ωκεανού. Αυτός ο θαλασσινός αφρός θα αντανακλούσε το φως του ήλιου, δροσίζοντας τον πλανήτη.
Όμως η τεχνική αυτή θα μπορούσε να μειώσει την ποσότητα του ηλιακού φωτός που φτάνει κάτω από την επιφάνεια του ωκεανού, γεγονός που θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τα θαλάσσια οικοσυστήματα.
Με λιγότερο φως να διεισδύει στην επιφάνεια του ωκεανού, τα θαλάσσια φυτά καθίστανται λιγότερο ικανά για φωτοσύνθεση. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση του αριθμού των θαλάσσιων φυτών, κάτι που θα μπορούσε να έχει αρνητικές περαιτέρω επιπτώσεις σε ολόκληρη την τροφική αλυσίδα.
5. Αραίωση νεφών (Cloud thinning)
Μια άλλη λιγότερο δημοφιλής επιλογή για τη μείωση των επιπτώσεων του ηλιακού φωτός στην επιφάνεια της Γης είναι η «αφαίρεση» των θυσάνων (Cirrus) από την ατμόσφαιρα.
Τα σύννεφα Cirrus είναι λεπτά, σύννεφα αποτελούμενα από μικροσκοπικούς κρυστάλλους πάγου, που σχηματίζονται σε μεγάλα υψόμετρα. Τα σύννεφα αυτά αντανακλούν λίγο ηλιακό φως, αλλά επίσης απορροφούν μεγάλες ποσότητες ακτινοβολίας μεγάλου μήκους κύματος – που σημαίνει ότι, θερμαίνουν τον πλανήτη.
Η συνολική επίδραση της παγίδευσης θερμότητας των νεφών Cirrus είναι τόσο μεγάλη που ξεπερνά αυτή του διοξειδίου άνθρακα που εκλύεται από τον άνθρωπο
Θεωρητικά, εναέρια οχήματα όπως drones θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την έγχυση στερεών σωματιδίων αερολύματος, όπως σκόνη της ερήμου ή γύρη, σε σύννεφα Cirrus. Η σπορά των νεφών με αυτόν τον τρόπο θα τα έκανε να διαλυθούν πιο γρήγορα, μειώνοντας τη συνολική τους επίδραση θέρμανσης.
Ωστόσο, η υπερβολική σπορά θα μπορούσε να οδηγήσει στο σχηματισμό παχύτερων και πιο επίμονων νεφών Cirrus.Εάν η αραίωση αυτών των νεφών δεν γίνει προσεκτικά, το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι η πρόσθετη θέρμανση παρά η επιδιωκόμενη ψύξη.
Επιπλέον, εξακολουθούν να υφίστανται μεγάλα ερωτήματα σχετικά με το αν η αραίωση των νεφών θα μπορούσε να επηρεάσει και άλλες πτυχές του κλιματικού συστήματος, όπως η ατμοσφαιρική κυκλοφορία.
6. Διαστημικά σκίαστρα (Space sunshades)
Μία ακόμα τεχνική SRM που συζητήθηκε από τους επιστήμονες περιλαμβάνει την αποστολή ενός γιγαντιαίου καθρέφτη ή ενός στόλου κατόπτρων στο διάστημα, σε τροχιά γύρω από τη Γη, προκειμένου να ανακλάται περισσότερο ηλιακό φως.
Το μέγεθος του καθρέφτη θα καθόριζε πόσο ηλιακό φως θα μπορούσε να αντανακλάται προς το διάστημα και, ως εκ τούτου, το ψυκτικό του αποτέλεσμα
Ωστόσο, συγκρίνοντας με την μέθοδο αυτή με τις άλλες τεχνικές ηλιακής γεωμηχανικής, η εφαρμογή της θα απαιτούσε πολύ προηγμένη τεχνολογία με απαγορευτικά ακριβό κόστος.
Επίλογος
H ηλιακή γεωμηχανική αποτελεί ένα τεράστιο επιστημονικό εγχείρημα το οποίο θα μπορούσε να είναι η λύση για τη σωτηρία του πλανήτη ενάντια στην υπερθέρμανσή του και εν γένει στην κλιματική αλλαγή. Από την άλλη πλευρά εισάγει άγνωστους κλιματικούς κινδύνους. Δεδομένου ότι οι παρενέργειες των μεθόδων αυτών δεν μπορούν να είναι πλήρως γνωστές εάν δεν εφαρμοστούν στην πράξη, αυτές οι πρωτοβουλίες παρουσιάζουν ηθικούς κινδύνους για τους επιστήμονες.
Επιμέλεια:
© Dimitris Pantioras
για το Hellenic Weather
Με στοιχεία από το © carbonbrief.org