Γιατί η κακοκαιρία "Daniel" ήταν τόσο ισχυρή στη Θεσσαλία; Ανάλυση και απολογισμός

Οι ανάλυση των μετεωρολογικών συνθηκών από το HellenicWeather και ένας γενικός απολογισμός για την κακοκαιρία Daniel

Η Κακοκαιρία Ντάνιελ ήταν ένα ακραίο καιρικό φαινόμενο με ισχυρές βροχές και καταιγίδες που έπληξε την Ελλάδα, την Βουλγαρία και την Τουρκία προκαλώντας τεράστιες υλικές καταστροφές και τον θάνατο πολλών συνανθρώπων μας. Η κακοκαιρία Ντάνιελ που ξεκίνησε στις 4 Σεπτεμβρίου του 2023 έπληξε κυρίως την Ελλάδα με το επίκεντρο να είναι η ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας. Άλλες περιοχές που επλήγησαν από την κακοκαιρία είναι ο Δομοκός στην Φθιώτιδα.

Οι κατάλληλες συνθήκες

Αναφορικά με τις μετεωρολογικές συνθήκες που επικρατούσαν κατά τη διάρκεια του Ντάνιελ, στο παρόν άρθρο θα εστιάσουμε την προσοχή μας στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας, η οποία επλήγη περισσότερο από κάθε άλλη περιοχή της Ελλάδας.

Σύμφωνα με το Hellenic Weather, η ακρότητα της κακοκαιρίας Daniel ή Δανιήλ στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας οφειλόταν στην ταυτόχρονη ύπαρξη των παρακάτω μετεωρολογικών παραμέτρων:

1. Έντονες ανοδικές κινήσεις του αέρα (Convection)

Αιτία τους ήταν:

• Η ύπαρξη ψυχρής λίμνης στην ανώτερη ατμόσφαιρα, η οποία δημιούργησε έντονη ατμοσφαιρική αστάθεια.

• Τα θερμά νερά του Αιγαίου τα οποία επίσης ενίσχυσαν την ατμοσφαιρική αστάθεια κυρίως κατά τη διάρκεια των νυχτερινών ωρών.

• Οι ισχυρές και επίμονες συγκλίσεις ανέμων στην ευρύτερη περιοχή Θεσσαλίας - Σποράδων.

2. Έντονη μεταφορά υδρατμών από το Αιγαίο προς την ηπειρωτική χώρα.

Οι πολύ υγρές αέριες μάζες που κινόντουσαν από το Αιγαίο προς τη Θεσσαλία, μόλις συνάντησαν ευνοικές συνθήκες (βλ. παραπάνω στο "1") μετατράπηκαν σε καταιγιδοφόρα νέφη μέσω της διαδικασίας της συμπύκνωσης των υδρατμών.

3. Δημιουργία συστήματος Mesoscale Convective Complex (MCC) στην αρχή της κακοκαιρίας.

Συγκεκριμένα, στις 5 Σεπτεμβρίου πολυκυττατικές καταιγίδες μεγάλωσαν και οργανώθηκαν σε ένα μεγάλο, κυκλικο σύστημα (convective system). Οι καταιγίδες συνεργάστηκαν μεταξύ τους και παρήγαγαν ένα μεγάλο καιρικό σύστημα που στο δορυφόρο φαινόταν σχετικά κυκλικό.

Η δορυφορική απεικόνηση της κακοκαιρίας στο σύνολό της.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Hellenic Weather είχε εντοπίσει από νωρίς την τάση για αυξημένες βροχοπτώσεις στη χώρα εκείνο το διάστημα, 4 μέρες πριν την έναρξη της κακοκαιρίας (άρθρο 31/8) στα πλαίσια των μακροπρόθεσμων εκτιμήσεων που διενεργεί κάθε εβδομάδα. Σε καμία των περιπτώσεων όμως δεν ισχυριζόμαστε ότι την ίδια ημέρα προέβλεψε και την ένταση της κακοκαιρίας. Οι αναλυτικές προγνώσεις που δημοσιεύτηκαν τις επόμενες ημέρες βάσει των νεώτερων πλέον στοιχείων είχαν τονίσει με σαφήνεια ότι η κακοκαιρία στην κεντρική Ελλάδα θα λάμβανε ακραία χαρακτηριστικά.

Ο απολογισμός

Σύμφωνα με τον καθηγητή Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, Ευθύμιο Λέκκα η κακοκαιρία Ντάνιελ είναι εξαιρετικό ακραίο φαινόμενο, όπου η περιοχή του Βόλου δέχθηκε 150 εκατομμύρια τόνους νερού και λάσπης σε μία μέρα μόνο. Ο διαδικτυακός ιστότοπος Μeteo.gr , ανέφερε ότι η περιοχή του Πηλίου είχε δεχτεί 750 χιλιοστά βροχής, από τα μεσάνυχτα έως τις 3 το μεσημέρι της Τρίτης, όταν η μέση ετήσια βροχόπτωση στην Αθήνα ήταν περίπου 400 χιλιοστά. Επιπλέον, στην κακοκαιρία Daniel καταγράφηκαν πολύ μεγαλύτερα έως και πολλαπλάσια ύψη βροχόπτωσης σε σχέση με τον Ιανό το 2020.

Ο διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος δήλωσε πως "Σχεδόν δεν μπορούσαμε να πιστέψουμε την πρόβλεψη. Αυτός είναι ένας αριθμός που δεν έχουμε ξαναδεί. Είναι εξωπραγματικό." Ο ακαδημαϊκός και καθηγητής Φυσικής της ατμόσφαιρας Χρήστος Ζερεφός δήλωσε πως "οδεύουμε στην πλήρη αποσταθεροποίηση του κλίματος και εκτίμησε ότι τέτοια φαινόμενα θα μας ξανάρθουν."

Η συνεχόμενη έντονη βροχόπτωση που σημειώθηκε στην Καρδίτσα και στα Τρίκαλα κατά τις πρωινές ώρες στις 7 Σεπτεμβρίου είχε σαν αποτέλεσμα την υπερχείληση των ποταμών, με πολλά χωριά (όπως ο Βλοχός και η Μεταμόρφωση) να βυθιστούν κάτω από τα νερά και δεκάδες κατοίκους να εγκλωβιστούν. Κατά την επιχείρηση διάσωσης της ΕΜΑΚ στο χωριό Αστρίτσα Καρδίτσας, εντοπίστηκαν νεκρές, δύο ηλικιωμένες γυναίκες ανεβάζοντας σε έξι τα θύματα της κακοκαιρίας. Στο Μορφοβούνι Καρδίτσας αρκετά σπίτια κατέρρευσαν, ενώ οι κάτοικοι στον Παλαμά ανέβηκαν στις στέγες των σπιτιών τους ή σε ψηλότερα σημεία προκειμένου να προστατευθούν.

Στη πόλη των Τρικάλων, ο Ληθαίος ποταμός υπερχείλισε σε διάφορα σημεία, με αποτέλεσμα ολόκληρες γειτονιές να μετατράπηκαν σε λιμνοθάλασσα. Επίσης κατοικίες, επιχειρήσεις και αυτοκίνητα παρασύρθηκαν από τα νερά του ποταμού.

Στην ευρύτερη περιοχή της Λάρισας και ειδικότερα στην ανατολική είσοδο της πόλης σημειώθηκαν μεγάλες ζημιές σε κτίρια, κατοικίες και επιχειρήσεις από την υπερχείλιση του χείμαρρου Γκουσμπασανιώτη. Στο Δήμο Φαρκαδόνας οι καταστροφές ήταν τεράστιες με πολλά χώρια να βρίσκονται κάτω από το νερό όπως στο Κεραμίδι και στον Κλοκοτό, αλλά και στην έδρα του Δήμου, στην Φαρκαδόνα, η ζημιά ήταν επίσης μεγάλη με όλο τη κωμόπολη να λαμβάνει εντολή εκκενώσεων προς το υψηλότερο σημείο της περιοχής στο δημαρχείο.

Το παρόν άρθρο θα ενημερωθεί με νεώτερα στοιχεία που τυχόν προκύψουν στη συνέχεια.

Για τον απολογισμό της κακοκαιρίας χρησιμοποιήθηκαν πληροφορίες από ΕΑΑ , Wikipedia και Meteoclub